kansberekening

[Pharmacist]

Beste mensen,

Ik ben op dit moment bezig met mijn onderzoeksstage. Hiervoor moet ik prevalenties invoeren van het geneesmiddelgebruik in NL, dus het aantal personen per 100.000 die het middel gebruiken. Ik kan uit het aantal gebruikers wel berekenen wat het gebruik van 1 middel is. Maar mijn vraag is nu: hoe kan ik berekenen wat de kans is dat iemand twee middelen tegelijkertijd gebruikt?

Voorbeeldgegevens:
- Aspirine: 602130 gebruikers in heel NL
- Acenocoumarol: 301370 gebruikers.
- NL: 16,5 miljoen inwoners.

Dus Aspirine wordt door 3,65% gebruikt, en acenocoumarol door 1,83%. Dus wat is de kans dat beide middelen worden gebruikt?

Voor mij is het helaas al veel te lang geleden dat ik statistiek heb gehad. Ik zou het daarom zeer waarderen als iemand enig idee heeft hoe ik dit kan oplossen. Alvast bedankt!!

Pharmacist

[David]

Hallo Pharmacist,

Je kan hier gebruik maken van de productregel: p(a en b)=p(a)*p(b)
Gebruik daarvoor kansen tussen 0 en 1.
Kom je zo verder?

[meneer van Hoesel]

Je kan hier gebruik maken van de productregel: p(a en b)=p(a)*p(b)

Helemaal gelijk, echter....

Is er enig verband tussen deze twee groepen mensen ???

Mijn beperkte kennis van medicijn gebruik is dat mensen die een medicijn krijgen voorgeschreven zijn mensen die een dus onder medische behandeling zijn en ook gemakkelijker een arts raadplegen voor een volgende behandeling en mogelijk een tweede of derde middel krijgen voorgeschreven. Hierdoor zullen de kansen dat somigge middelen samen worden gebruikt dus groter zijn dan veronderstelt met de gebruikte formule.

Een andere factor in medicijn gebruik lijkt mij het feit dat sommige middelen absoluut niet gelijktijdig gebruikt mogen worden. De kans dat dus 'die' twee medicijen gelijktijdig worden gebruikt is dan nul (als het goed is, anders is er sprake van een medische fout)

Wat ik wil zeggen is dat zonder enige kennis van de medicijnen er niet zo maar de 'product' regel mag worden toegepast

Je mag bovenstaande product regel alléén toepassen als beide gebeurtenissen los van elkaar staan en géén invloed op elkaar hebben

[David]

Ja, klopt, daar ben ik ook vanuitgegaan, van disjunkte, bij afhankelijkheid geldt er: p(a en b)=p(a|b)*p(b).
p(a|b) wil zeggen: gebeurtenis a onder voorwaarde dat b gebeurd. Bij onafhankelijke a en b geldt dan p(a|b)=p(a)
Maar aspirine is zonder recept verkrijgbaar, ziehier Bij 9: hoe te verkrijgen.
Onder wisselwerking bij 6 staat daar dat er inderdaad een wisselwerking is met Acenocoumarol, wat wel op recept verkrijgbaar is (Zie hier). Op de combinatie met de 2 medicijnen wordt gezegd dat je op moet letten op de bijwerkingen. Ik weet dan niet of ze dan ook het recept voor Acenocoumarol niet geven als je aspirine gebruikt. Het lijkt me wel goed mogelijk dat mensen die Acenocoumarol gebruiken, op recept aspirine gaan halen, zonder te vermelden dat Acenocoumarol gebruikt wordt.

[Pharmacist]

Ja klopt, je mag deze 2 middelen niet tegelijkertijd gebruiken. Wat ik in het systeem voor mijn onderzoek moet invoeren zijn de bijwerkingen en wisselwerkingen (dus dat twee middelen niet samengaan, of meerdere). Maar het gebeurt toch dat patienten deze middelen samen krijgen. Zoals het al aangekaart is, aspirine is vrij verkrijgbaar, maar ook artsen maken wel eens de fout om het tegelijkertijd voor te schrijven (wel zeer gering trouwens). Het probleem is dat er geen info beschikbaar is over hoeveel mensen in NL deze middelen regelijkertijd gebruiken. Ik dacht, ik maak dan gebruik van kansberekeningen.

Ik kijk dus alleen naar de wisselwerking, dus de middelen mogen in principe niet tegelijkertijd worden gebruikt. Dan ga ik er van uit dat er geen verband is. Of mag ik daar niet zomaar van uit gaan?
Het is ook niet de bedoeling dat het een zeer nauwkeurige berekening is, want dat heb je nooit met het gebruik van geneesmiddelen, aangezien er ook medicijnen zonder recept verkrijgbaar zijn.

Als ik dus p(a en b)=p(a)*p(b) gebruik:
0,036*0,018=6,68*10^-4 dat is dan 0,067%.

Dus: dat zijn ongeveer 11021 mensen van de 16,5 miljoen. 68 personenen per 100.000. Dan is de prevalentie dus 68.
Doe ik het zo ongeveer goed, het is dus een schatting.

Nog bedankt voor de reacties!!

[meneer van Hoesel]

ja, de berekining ziet er redelijk uit; 0,0648% kans

maar dat betekent automatisch 64,8 mensen op de 100.000 (oh... 65 mensen)
het verschil komt hem door de afronding

maar zoals je al aangeeft, mogen ze niet gelijktijdig worden gebruikt en hoop ik dat er voldoende verstandige mensen rondlopen die dus de bijsluiters goed lezen of door hun arts/apotheker voldoende worden voorgelicht... met het gevolg dat het dus toch heel veel lager uitpakt

weet je bijvoorbeeld ook hoeveel mensen bijsluiters lezen en dan rekening houden met bijwerkingen en dus géén asperine zouden slikken? - mogelijk kun je het antwoord corrigeren met dat percentage; want dan weet je hoeveel 'slimme medicijn gebruikers' er zijn

[Pharmacist]

Helaas weet ik niet hoeveel mensen 'de slimme gebruikers' zijn. Dit zou een goede onderzoekshypothese zijn. Wel weet ik dat er onderzoek is gedaan naar hoe mensen met bijsluiters omgaan, de conclusie was niet om blij van te worden, zover ik mij herinner.
Het probleem met aspirine is dat het vrij verkrijgbaar is. Maar het is inderdaad de taak van arts en apotheker om gebruikers goed te informeren. Gelukkig gebeurt dit steeds beter in de apotheek. Tegenwoordig zijn veel 'patienten' veel bewuster met het gebruik van geneesmiddelen, dat merk je ook aan de vragen die gesteld worden in de apotheek.

Nu deze oplossing voorleggen aan mijn stagebegeleider. Nog bedankt meneer van Hoesel en daco.

Groet,
Pharmacist

[David]

Graag gedaan, als je meer weet, en je mag het posten, hoor ik het graag.